Mesurau arbennig

Gall rhoi tystiolaeth yn y llys fod yn brofiad brawychus iawn, yn enwedig os ydych yn ddioddefwr neu dyst bregus neu os ydych wedi cael eich brawychu. Efallai y bydd y llys yn penderfynu rhoi cymorth ac amddiffyniad ychwanegol i chi mewn gwahanol ffyrdd. Gelwir y rhain yn ‘fesurau arbennig’ ac maent yn cynnwys y canlynol: 

• gosod sgriniau neu lenni o’ch cwmpas yn yr ystafell llys fel nad ydych yn gallu gweld y diffynnydd 
• rhoi tystiolaeth drwy gyswllt fideo byw, fel nad oes rhaid i chi eistedd yn yr ystafell llys 
• gwneud recordiad fideo o’ch cyfweliad fel bod modd ei chwarae yn yr ystafell llys
• gwneud recordiad fideo o’ch croesholiad ymlaen llaw a’i chwarae i’r ystafell llys fel nad oes rhaid i chi fynd i’r treial
• gofyn i’r cyhoedd adael yr ystafell llys tra byddwch yn rhoi tystiolaeth 
• gofyn i’r barnwr a’r bargyfreithwyr dynnu eu perwigau a’u gynau i wneud y broses yn llai brawychus
• cael cymorth arbenigol i ddeall cwestiynau a chyfathrebu atebion drwy gyfryngwyr cofrestredig 
• cymhorthion cyfathrebu ychwanegol megis cyfrifiaduron, syntheseiswyr llais, byrddau symbol a llyfrau

Gellir hefyd defnyddio mesurau arbennig gyda’i gilydd. Er enghraifft, efallai y caniateir i chi roi tystiolaeth drwy gyswllt fideo byw a bod yna lenni rhwng y sgrin a’r diffynnydd fel na allant eich gweld chi ar y sgrin. 

Nid yw mesurau arbennig ar gael yn awtomatig i bawb. Efallai y bydd y llys yn penderfynu bod eu hangen: 

• os ydych dan 18 oed 
• os oes gennych anabledd corfforol neu iechyd meddwl neu gyflwr a fyddai’n effeithio ar eich gallu i roi eich tystiolaeth orau yn y llys (gallai hyn gynnwys anawsterau dysgu neu anawsterau gweithredu cymdeithasol)
• os ydych yn dioddef o ofn neu drallod mewn cysylltiad â rhoi tystiolaeth yn yr achos
• os ydych yn ddioddefwr neu’n dyst i droseddau rhyw, caethwasiaeth fodern, cam-drin domestig neu droseddau penodol yn ymwneud â gynnau a chyllyll
• os ydych yn ddioddefwr neu’n dyst i drosedd ddifrifol (er enghraifft, llofruddiaeth neu ymosodiad terfysgol) 

Bydd yr heddlu yn siarad â chi ynghylch pa fesurau arbennig fyddai’n eich helpu i roi eich tystiolaeth. Byddant yn rhoi gwybod i Wasanaeth Erlyn y Goron (GEG) pa fesurau arbennig sydd wedi’u dewis a pham.   

Bydd GEG yn gwneud cais i’r llys am ganiatâd i ddefnyddio mesurau arbennig ac yn   egluro i’r barnwr pam eu bod yn meddwl y byddant yn eich helpu i roi eich tystiolaeth orau.  

Yna bydd y barnwr yn penderfynu pa fesurau arbennig i’w cymeradwyo. 

Bydd yr heddlu yn rhoi gwybod i chi beth mae’r barnwr wedi’i benderfynu ac yn egluro i chi sut fydd y mesurau arbennig yn cael eu defnyddio yn y llys.  

Beth fydd yn digwydd nesaf

Darllenwch am y llys yn cytuno ar reithfarn a dedfrydu.